กระบวนการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างทุนของเครือข่ายอินแปง

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงของทุนในเครือข่ายอินแปง 2) เพื่อวิเคราะห์กระบวนการเรียนรู้ของเครือข่ายอินแปงบนฐานการเปลี่ยนแปลงของทุน และ 3) เพื่อนำเสนอกระบวนการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างทุนของเครือข่ายอินแปง ผู้วิจัยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพโดยการศึกษาเอกสารการสัมภาษณ์ เชิงลึก การสังเกตแบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม และการสนทนากลุ่ม โดยศึกษาเครือข่ายอินแปง จังหวัดสกลนคร ผลการวิจัย พบว่า 1) การเปลี่ยนแปลงของทุนในเครือข่ายอินแปงมีลักษณะเป็นพลวัต มีระบบการดำเนินกิจกรรมของสมาชิกและการหาสมาชิกใหม่ที่เคลื่อนไหวอยู่ตลอดเวลา ปัจจัยบริบทแวดล้อมและสถานการณ์ทางสังคม โดยเฉพาะนโยบายของรัฐมีอิทธิพลและส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงเครือข่ายโดยพลวัตการเปลี่ยนแปลงของทุนเครือข่ายแบ่งเป็น 3 ระยะ ได้แก่ 1.1 ระยะมุ่งคน ทุนทางวัฒนธรรมและทุนทางสังคมเป็นจุดเด่นและเชื่อมร้อยความสัมพันธ์ของเครือข่าย 1.2 ระยะมุ่งโครงการ ทุนทางเศรษฐกิจ การสร้างตัวตนและพื้นที่เชิงสัญลักษณ์ผ่านบุคคลต้นแบบมีผลต่อกระบวนการเรียนรู้ของเครือข่าย และ 1.3 ระยะมุ่งสถานการณ์ ทุนทางวัฒนธรรมเป็นจุดเด่นของเครือข่ายและถูกนำมาปรับใช้ใหม่ การผลิตซ้ำบนฐานศักยภาพของผู้กระทำการ 2) กระบวนการเรียนรู้ในการพึ่งตนเองเป็นทั้งวิธีการและเป้าหมายของเครือข่ายอินแปงซึ่งเป็นภูมิคุ้มกันต่อการเปลี่ยนแปลงและการดำรงอยู่ของเครือข่าย กระบวนการเรียนรู้ของผู้กระทำการเป็นการเรียนรู้จากปัญหา การเรียนรู้บุคคลต้นแบบที่ประสบความสำเร็จมีอิทธิพลต่อกระบวนการเรียนรู้ของสมาชิกเครือข่ายการเรียนรู้เชิงคาดการณ์ และการเรียนรู้เชิงปรับตัวทำให้เครือข่ายดำรงรักษาทุน ซึ่งเนื้อหาการเรียนรู้เครือข่ายเกี่ยวกับการทำมาหากินโดยการเกษตรผสมผสานและการนำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาผลิตซ้ำเพื่อตอบสนองปัจจัยทางด้านเศรษฐกิจ 3) กระบวนการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างทุนของเครือข่ายอินแปงมีดังนี้ (1) การแสวงหาสมาชิกเครือข่ายอย่างต่อเนื่อง (2) การสร้างการรับรู้และเข้าใจแนวคิดเครือข่ายอินแปง (3) การสร้างเครือข่ายความรู้ (4) การพัฒนากิจกรรมเครือข่ายที่หลากหลายผสมผสานภูมิปัญญาท้องถิ่น (5) การปฏิบัติจริงอย่างต่อเนื่องอันจะก่อให้เกิดการดำรงอยู่ของเครือข่ายต่อไป