กฎหมายล้มละลาย กับการแก้ไขปัญหาหนี้สินของเกษตรกร

Abstract

เนื่องด้วยการเกษตรในปัจจุบันได้เปลี่ยนแปลงจากการเกษตรเพื่อยังชีพเป็นเพื่อการค้า หนี้สินเกษตรกรจึงกลายเป็นปัญหาใหญ่ระดับชาติอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ กรณีดังกล่าวเป็นผลสืบเนื่องมาจากความล้มเหลวของระบบการเกษตร การจัดการชีวิตของเกษตรกร ประกอบกับการส่งเสริมจากรัฐที่เพิ่มโอกาสเข้าถึงแหล่งเงินกู้ดอกเบี้ยต่ำได้โดยง่าย เมื่อกฎหมายล้มละลายมีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยเหลือลูกหนี้ให้หลุดพ้นจากปัญหาหนี้สิน และเพื่อให้เจ้าหนี้ได้รับชำระหนี้อย่างเป็นธรรม ผู้เขียนเห็นว่ากระบวนการของกฎหมายล้มละลายอาจช่วยแก้ไขปัญหาหนี้สินเกษตรกรได้เช่นเดียวกับบุคคลในภาคส่วนอื่น หากแก้ไขเพิ่มเติมอย่างเหมาะสม วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ ศึกษาความเป็นไปได้ และ ข้อจำกัดในการนำกระบวนการทางกฎหมายภายใต้พระราชบัญญัติล้มละลาย พุทธศักราช 2483 แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติล้มละลาย (ฉบับที่ 9) พ.ศ.2559 มาใช้แก้ไขปัญหาหนี้สินของเกษตรกร โดยผู้เขียนได้ศึกษาแนวคิด หลักการ และเหตุผลเบื้องหลังของกฎหมายล้มละลายของประเทศอังกฤษ ประเทศฝรั่งเศส ประเทศสหรัฐอเมริกา และแนวทางร่างกฎหมายล้มละลายของคณะกรรมาธิการสหประชาชาติ ว่าด้วยกฎหมายการค้าระหว่างประเทศ ว่าประเทศเหล่านี้มีการนำกฎหมายล้มละลายไปใช้แก้ไขปัญหาหนี้สินของเกษตรกรหรือไม่ อย่างไร จากการศึกษา พบข้อสรุปปัญหากฎหมายล้มละลายของประเทศไทย ที่มีผลต่อการแก้ไขปัญหาหนี้สินเกษตรกรทั้งสิ้น 3 ประการ ได้แก่ ปัญหาสิทธิเริ่มต้นคดีล้มละลายโดยลูกหนี้ ปัญหานิยาม "หนี้สินล้นพ้นตัว" ของลูกหนี้ และปัญหาสิทธิในการเข้าสู่กระบวนการฟื้นฟูกิจการของเกษตรกร โดยวิทยานิพนธ์ฉบับนี้ได้อธิบายข้อกฎหมายที่น่าสนใจจากกฎหมายต่างประเทศ พร้อมเสนอแนะแนวทางในการนำหลักการดังกล่าวมาปรับใช้ให้เหมาะสมกับสภาพเศรษฐกิจ สังคม และค่านิยม ของประเทศไทย เพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อการแก้ไขปัญหาหนี้สินของเกษตรกรอย่างยั่งยืน