รูปแบบการใช้ประโยชน์ที่ดินโดยรอบสถานีแอร์พอร์ตลิงค์และสถานีรถไฟสายตะวันออก

Abstract

รถไฟฟ้าแอร์พอร์ตเรลลิงค์มีลักษณะการใช้งานเฉพาะที่แตกต่างจากรถไฟฟ้าประเภทอื่น ๆ คือเป็นรถไฟฟ้าเชื่อมท่าอากาศยานสุวรรณภูมิกับศูนย์กลางเมืองและทำหน้าที่เป็นรถไฟฟ้ารองรับการใช้งานฝั่งตะวันออกของกรุงเทพมหานคร โดยมีเส้นทางการเดินรถซ้อนทับกับรถไฟสายตะวันออกซึ่งอยู่ด้านล่าง การศึกษาครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์การวิจัยคือ 1. อธิบายปรากฏการณ์การเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินโดยรอบสถานี 2. ศึกษาพฤติกรรมการเดินทางของผู้ใช้งานรถไฟทั้ง 2 ประเภท ซึ่งส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินรอบสถานี 3. เสนอแนะเพื่อเป็นแนวทางในการพัฒนาพื้นที่รอบสถานีรถไฟและสถานีรถไฟชานเมืองจากบริบทของรถไฟฟ้าแอร์พอร์ตลิงค์เพื่อเป็นพื้นฐานของแนวทางการพัฒนาต่อไปในอนาคต การวิจัยศึกษาเฉพาะสถานีระหว่างทางจำนวน 5 สถานี ซึ่งมุ่งศึกษาการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินโดยศึกษาปัจจัยเชิงกายภาพ ปัจจัยเชิงเศรษฐกิจและปัยจัยเชิงสังคม ได้มีการแบ่งการวิจัยออกเป็น 3 ส่วนหลักคือ 1.การวิเคราะห์เชิงสถิติเพื่อเปรียบเทียบกลุ่มผู้ใช้งานรถไฟฟ้าทั้งสองประเภท 2. การเปรียบเทียบข้อมูลเชิงกายภาพของพื้นที่โดยแผนที่ในปี พ.ศ. 2549 และ พ.ศ. 2559 3.ศึกษาถึงวัตถุประสงค์การเดินทางของผู้ใช้งานสถานีโดยแบบสอบถามจำนวนทั้งสิ้น 400 ชุด ผลจากการวิจัยพบว่าผู้ใช้งานรถไฟทั้งสองประเภทเป็นคนละกลุ่มกันและทั้งสองกลุ่มนั้นไม่เกิดการปฏิสัมพันธ์กับพื้นที่รอบสถานี ซึ่งสามารถสรุปได้ว่าปัจจุบันสถานีรถไฟฟ้าแอร์พอร์ตลิงค์มีหน้าที่เป็นจุดเปลี่ยนถ่ายการเดินทางเป็นหลักแต่ไม่ดึงดูดให้เกิดการเข้ามาทำกิจกรรมในพิ้นที่รอบสถานี ทำให้ไม่เกิดการปฏิสัมพันธ์ต่อการใช้งานพื้นที่และการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินในรัศมี 800 เมตรในแง่ของผู้ใช้งานสถานี ซึ่งการเปลี่ยนแปลงเชิงกายภาพที่เกิดขึ้นนั้นเป็นไปตามทฤษฎีการเติบโตและการใช้ที่ดินของเมือง โดยการเดินเท้าไปยังพื้นที่พาณิชยกรรมนั้นได้ก่อให้เกิดกิจกรรมของผู้เดินทางและการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินตามมา จากการวิจัยได้มีข้อเสนอแนะในเชิงผังเมืองเพื่อการพัฒนาพื้นที่รอบสถานีรถไฟประเภทรถไฟชานเมืองและข้อเสนอแนะเพื่อก่อให้เกิดการใช้งานพื้นที่ที่เหมาะสมกับผังเมืองรวมต่อไป