ผลของกากตะกอนจากการบำบัดน้ำเสียชุมชนต่อการเติบโต และการสะสมโลหะหนักในพืชผักบริเวณพื้นที่เกษตรกรรม จังหวัดปทุมธานี

Abstract

การกำจัดกากตะกอนจากการบำบัดน้ำเสียชุมชุนที่มีโลหะหนักปนเปื้อนโดยนำมาใช้ประโยชน์ทางการเกษตร เพื่อศึกษาถึงชนิดพืชที่เหมาะสมและการปนเปื้อนของโลหะหนักในดิน โดยพิจารณาจากผลของการเติมกากตะกอนลงดินอัตรา 1,600 และ 3,200 กิโลกรัมต่อไร่ที่มีต่อการเติบโตและการสะสมโลหะหนัก (ตะกั่ว แคดเมียม นิเกิล ทองแดง มังกานีส สังกะสี และเหล็ก) ของพืชผักสี่ชนิดคือ ผักคะน้า ผักกาดหอม ผักกวางตุ้ง และผักบุ้งจีน รวมทั้งการตกค้างของโลหะหนักในดิน ดำเนินการทดลองในภาคสนามที่พื้นที่เกษตรกรรมจังหวัดปทุมธานี แผนการทดลองเป็นแบบ 2×4 factorial in–completely randomize ผลการทดลองพบว่า กากตะกอนที่เติมลงดินอัตรา 1,600 และ 3,200 กิโลกรัมต่อไร่ ส่งผลให้ได้รับผลผลิตผักคะน้าและผักบุ้งจีนเท่าเทียมกับการเติมปุ๋ยเคมีสูตร 25-7-7 อัตรา 96 กิโลกรัมต่อไร่ อัตราการเติมกากตะกอน 3,200 กิโลกรัมต่อไร่ มีผลทำให้ผลผลิตผักกวางตุ้งที่ได้รับสูงกว่าการเติมปุ๋ยเคมีและอัตราเติมกากตะกอน 1,600 กิโลกรัมต่อไร่ มีผลทำให้ได้รับผลผลิตผักกาดหอมต่ำกว่าการเติมปุ๋ยเคมีอย่างมีนัยสำคัญและเมื่อเติมกากตะกอนลงดินการสะสมโลหะหนักทั้ง 7 ชนิดของผักคะน้าและผักกวางตุ้งจะไม่แตกต่างกับตำรับทดลองอื่น ๆ แต่ผักกาดหอมจะสะสมทองแดงและเหล็กในส่วนใต้ดินเพิ่มขึ้น การเติมกากตะกอนอัตรา 3,200 กิโลกรัมต่อไร่ มีผลให้ส่วนเหนือดินของผักกาดหอมและส่วนใต้ดินของผักบุ้งจีนสะสมสังกะสีเพิ่มขึ้น ปริมาณโลหะหนักทั้ง 7 ชนิดที่สะสมในพืชผักทุกชนิดนี้ยังอยู่ในระดับที่มีในเนื้อเยื่อพืชทั่วไป และต่ำกว่าปริมาณที่ยอมรับให้ปนเปื้อนในอาหารและบริโภคได้สูงสุดในแต่ละวันของคณะกรรมการวิชาการร่วม FAO/WHO (Codex) นอกจากนี้โลหะหนักส่วนใหญ่ที่ตกค้างในดิน หลังจากเติมกากตะกอนคือ ตะกั่ว แคดเมียม ทองแดง และเหล็กมีปริมารไม่แตกต่างจากตำรับทดลองอื่น ๆ มีเพียงการตกค้างของนิเกิลในดินที่ปลูกผักกวางตุ้งและสังกะสีในดินที่ปลูกผักทั้ง 4 ชนิดที่ปริมาณเพิ่มขึ้น ส่วนการเพิ่มอัตราเติมกากตะกอนลงดินมีผลให้สังกะสีตกค้างในดินเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ อย่างไรก็ตามปริมาณโลหะหนักตกค้างในดินทุกแปลงทดลองยังอยู่ในเกณฑ์ที่ยอมรับให้มีได้ในดินเพื่อการเกษตรกรรม