การย้ายถิ่นของชาวชนบทภาคตะวันออกเฉียงเหนือเข้าสู่เขตเทศบาล เมืองนครปฐม หลังภาวะวิกฤติเศรษฐกิจ

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงสาเหตุ กระบวนการและผลกระทบของการย้ายถิ่นของชาวชนบทภาคตะวันออก เฉียงเหนือ เข้าสู่เขตเทศบาลเมืองนครปฐมหลังภาวะวิกฤตเศรษฐกิจ โดยใช้วิธีการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ สำหรบข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาประกอบด้วยการสำรวจประชากรจำนวน 100 คน โดยแบ่งคำถามเป็น 3 ส่วนคือ ข้อมูลส่วนตัว เช่น อายุ เพศ การศึกษา ภูมิลำเนา อาชีพเดิม ส่วนที่สอง คือ สาเหตุที่ทำให้ย้ายถิ่นเข้ามาสู่เขตเทศบาลเมืองนครปฐม เช่น การไม่มีโรงงานหรือมีแหล่งอาชีพในท้องถิ่นเดิม ความแห้งแล้งตามธรรมชาติ การถูกชักจูงจากบุคคลที่รู้จักให้เกิดการย้ายถิ่น และส่วนที่สาม เป็นข้อมูลเกี่ยวกับสภาพการดำรงชีวิตในเขตเทศบาลนครปฐม โดยคำถามทั้งหมดเป็นคำถามปลายปิด หลังจากนั้นจึงคัดเลือกกรณีศึกษาด้วยวิธีการเลือกตัวอย่างแบบเจาะจง ให้ครอบคลุมความหลากหลายทางอาชีพ เพื่อสัมภาษณ์แบนไม่เป็นทางการและแบบเจาะลึก จำนวน 10 คน โดยมีระยะเวลาในการเก็บข้อมูลตั้งแต่เดือนพฤษภาคม 2543 ถึงกรกฎาคม 2543 ผลการศึกษาในด้านสาเหตุการย้ายถิ่นพบว่า ประกอบด้วยปัจจัยทางเศรษฐกิจมีส่วนในการผลักดันให้เกิดการย้ายถิ่น นอกจากนี้ ปัจจัยทางสังคม เช่น การที่พ่อแม่แยกทางกัน การติดหนี้การพนัน การหย่าร้าง รวมถึงค่านิยมในการไปทำงานในเมือง ใหญ่ โดยผ่านเครือข่ายทางสังคม เช่น ญาติที่น้อง เพื่อนหรือคนรู้จักในการให้คำแนะนำและบอกเล่าประสบการณ์ที่เคยได้รับมา ในด้านการศึกษาผู้ย้ายถิ่นส่วนใหญ่จะจบการศึกษาในระดับชั้นประถมศึกษา และมีฐานะทางครอบครัวค่อนข้างยากจนในการที่จะด้องเลี้ยงดูสมาชิกในครอบครัวจำนวนมาก ในด้านกระบวนการย้ายถิ่น ผลการศึกษาพบว่า ผู้ย้ายถิ่นโดยมากจะมีประสบการณ์ในการย้ายถิ่นค่อนหน้าที่จะย้ายเข้ามาในเขตเทศบาลนครปฐม โดยย้ายไปยังตัวอำเภอ หรือจังหวัดใกล้เคียงกับภูมิลำเนาของตนเอง นอกจากนี้ยังพบว่าทุกขั้นตอนของการย้ายถิ่นจะมีผู้ให้ความช่วยเหลือตลอดเวลา สำหรับสภาพการดำรงชีวิตและผลกระทบของผู้ย้ายถิ่น ผลการศึกษาพบว่า ผู้ย้ายถิ่นเมื่อย้ายเข้ามาแล้วจะประกอบอาชีพที่แตกต่างไปจากอาชีพเดิมของตน เช่น เก็บของเก่าขาย, พนักงานรับจ้าง,ขายไอศกรีม, ถีบสามล้อ ในส่วนของผลกระทบของภาวะวิกฤตเศรษฐกิจพนว่าถึงแม้ว่าก่อนหน้าเกิดภาวะวิกฤตเศรษฐกิจผู้ย้ายถิ่นย้ายถิ่นเข้าไปยังตัวอำเภอหรือจังหวัดใกล้เคียงและเป็นการย้ายถิ่นในระยะเวลาสั้นๆ โดยมีปัจจัยมาจากความแห้งแล้งตามธรรมชาติจนไม่สามารถนำที่ดินที่มีอยู่มาใช้ให้เกิดประโยชน์ ส่วนการย้ายถิ่นที่เกิดขึ้นในเขตเทศบาลเมืองนครปฐมจะเป็นการย้ายถิ่นที่เข้ามาตั้งถิ่นฐานเป็นระยะเวลานานและมีแนวโน้มถาวรมากขึ้นทำให้เกิดการขยายจำนวนของคนเร่ร่อนเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ และเกิดลักษณะอาชีพในรูปแบบใหม่