พุทธปรัชญาเถรวาทกับปัญหาเรื่องความรู้เกี่ยวกับโลกภายนอก

Abstract

ปัญหาเรื่องความรู้เรื่องกับโลกภายนอก ซึ่งเป็นปัญหาที่สำคัญในญาณวิทยาตะวันตก คือ ปัญหาที่มนุษย์เรานั้นสามารเข้าถึงหรือมีความรู้เกี่ยวกับโลกภายนอกอย่างที่มันเป็นจริง ๆ ได้หรือไม่อย่างไร การวิจัยนี้มีจุดประสงค์ต้องการศึกษาเพื่อดูว่าพุทธปรัชญาเถรวาทจะมีคำตอบหรือคำอธิบายอย่างไรต่อประเด็นปัญหานี้ กล่าวคือในทัศนะของพุทธปรัชญาแล้ว มนุษย์สามารถเข้าถึงหรือมีความรู้ที่แท้จริงเกี่ยวกับโลกภายนอกได้หรือไม่ และถ้าพุทธปรัชญายืนยันว่ามนุษย์สามารถเข้าถึงความรู้ที่แท้จริงเกี่ยวกับโลกภายนอกได้ พุทธปรัชญาจะมีข้อเสนออย่างไร ผลของการวิจัยพบว่า ในเบื้องต้นพุทธปรัชญามีความคิดเห็นสอดคล้องกับนักปรัชญาตะวันตกยุคปัจจุบันท่านหนึ่งคือ นอร์วูด รัสเซลล์ แฮนสัน ในข้อเสนอของเขาเรื่อง “การพ่วงมากับทฤษฎีของการสังเกต” และด้วยลักษณะเช่นนี้ทำให้ความสามารถในการเข้าถึงความรู้ที่แท้จริงเกี่ยวกับโลกของมนุษย์มีข้อจำกัด แต่อย่างไรก็ตามเมื่อเราศึกษาคำสอนที่อาจเรียกได้ว่าเป็นญาณวิทยาของพุทธปรัชญาทั้งระบบแล้ว เราจะพบว่าพุทธปรัชญายืนยันอย่างชัดเจนว่ามนุษย์สามารถเข้าถึงความรู้ที่แท้จริงเกี่ยวกับโลกภายนอกได้ โดยการฝึกฝนตนเองตามกระบวนการที่เรียกว่า “ไตรสิกขา" อีกทั้งการรู้ความจริงเกี่ยวกับโลกภายนอกก็มีความสำคัญอย่างมากในระบบความคิดของพุทธปรัชญา ถึงแม้พุทธปรัชญาจะยืนยันอย่างชัดเจนว่ามนุษย์สามารถเข้าถึงความรู้ที่แท้จริงเกี่ยวกับโลกภายนอกได้ แต่เมื่อเราศึกษาวิเคราะห์การทำงานขั้น “สัญญา” ในกระบวนการรับรู้โลกของมนุษย์ตามคำอธิบายของพุทธปรัชญาอย่างละเอียดแล้ว ในท้ายที่สุดเราจะพบว่าการยืนยันของพุทธปรัชญานั้นเป็นการยืนยันที่ใช้ในความหมายเฉพาะกล่าวคือ เฉพาะความรู้ที่เกี่ยวกับการดับทุกข์เท่านั้น