ผลกระทบระยะสั้นของฝังกลบขยะสดต่อสัตว์หน้าดินขนาดใหญ่ในป่าชายเลน บริเวณแหลมผักเบี้ย จังหวัดเพชรบุรี

Abstract

ศึกษาผลกระทบระยะสั้นจากการฝังกลบขยะสดที่มีต่อสัตว์ทะเลหน้าดินขนาดใหญ่ในป่าชายเลนฟื้นฟูและป่าชายเลนธรรมชาติบริเวณแหลมผักเบี้ย จังหวัดเพชรบุรี ในป่าทั้งสองประเภท มีพื้นที่ศึกษาแบ่งออกเป็น 4 บริเวณย่อย คือ บริเวณที่ฝังกลบขยะสด 2 แห่ง บริเวณที่ขุดดินแต่ไม่มีการฝังกลบขยะสด บริเวณที่ไม่มีการฝังกลบขยะสดและขุดดิน โดยเก็บตัวอย่างสัตว์ทะเลหน้าดินขนาดใหญ่และดินตะกอนทุกๆ 2 เดือนด้วยตารางสี่เหลี่ยม ตั้งแต่เดือนตุลาคม 2547 ถึงเดือนธันวาคม 2548 ผลการศึกษาพบสัตว์ทะเลหน้าดินขนาดใหญ่กลุ่มเด่น 4 กลุ่ม ทั้งในป่าชายเลนฟื้นฟูและป่าชายเลนธรรมชาติ คือ หอย ครัสตาเซียน ไส้เดือนทะเล และตัวอ่อนแมลง ซึ่งกลุ่มหอยเป็นสัตว์ที่พบมากที่สุดโดยเฉพาะหอยฝาเดียวชนิด Cerithidea cingulata และ Assiminea brevicula ส่วน ครัสตาเชียนที่พบมาก ได้แก่ ปูแสมชนิด Perisesarma eumolpe และปูชนิด Paracleistostoma sp. ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าการฝังกลบขยะสดในป่าชายเลนฟื้นฟูทำให้เกิดน้ำท่วมขังในหลุมขยะ ทำให้ปริมาณซัลไฟด์ทั้งหมดในดินและปริมาณอินทรีย์วัตถุในดินเพิ่มขึ้น รวมทั้งทำให้ประชากรของหอยฝาเดียวชนิด Cerithidea cingulata มีจำนวนเพิ่มขึ้นมาก ในขณะที่การฝังกลบขยะสดในป่าชายเลนธรรมชาติทำให้เกิดน้ำท่วมขังในหลุมขยะเช่นเดียวกัน และทำให้พบตัวอ่อนแมลงพวกริ้นจำนวนมากในหลุมขยะ อย่างไรก็ตามการฝังกลบขยะสดในป่าชายเลนธรรมชาติไม่ทำให้ปริมาณซัลไฟด์ทั้งหมดในดินและปริมาณอินทรียวัตถุในดินเปลี่ยนแปลง ในระยะสั้นการฝังกลบขยะสดในป่าชายเลนทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของสังคมสัตว์ทะเลหน้าดินขนาดใหญ่ในทางที่ไม่พึงประสงค์ ทำให้เป็นวิธีที่ไม่เหมาะสมสำหรับใช้เพื่อช่วยฟื้นฟูป่าชายเลนที่เสื่อมโทรม และจำเป็นต้องมีการศึกษาผลกระทบในระยะยาวว่าควรฝังกลบขยะสดในป่าชายเลนหรือไม่ในอนาคต