ความร่วมมือไทย-ลาว ในกรณีการสร้างเขื่อนไฟฟ้าพลังน้ำในลาว (2536-2540) / พาฝัน นิลสวัสดิ์

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาความสัมพันธ์ไทย-ลาว ในมิติด้านความร่วมมือในกรณีการสร้างเขื่อนไฟฟ้าพลังน้ำในลาวตั้งแต่ปี 1993 ถึงปี 1997 การศึกษานี้มุ่งวิเคราะห์ปัจจัยผลักดันที่ทำให้ทั้งสองประเทศหันมาสร้างความร่วมมือกัน และลักษณะความสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นโดยใช้แนวความคิดว่าด้วยการพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกันมาอธิบายความร่วมมือดังกล่าว ผลการศึกษาพบว่า ความต้องการไฟฟ้าที่เพิ่มขึ้นของไทย และความต้องการเงินทุนในการพัฒนาประเทศของลาว เป็นปัจจัยสำคัญที่ผลักดันให้ทั้งสองฝ่ายร่วมสร้างสรรค์ความร่วมมือนี้ขึ้นมา เพราะทั้งสองประเทศไม่สามารถตอบสนองความต้องการเหล่านั้นได้โดยอาศัยทรัพยากรภายในของตนเพียงลำพัง ทั้งสองประเทศจึงต้องแสวงหาทรัพยากรจากภายนอก ไทยพิจารณาแล้วเห็นว่า ลาวมีศักยภาพในการผลิตไฟฟ้าพลังน้ำ ส่วนลาวพิจารณาแล้วเห็นว่า การพัฒนาไฟฟ้าพลังน้ำเพื่อส่งออกไปจำหน่ายยังประเทศที่มี ความต้องการสูงเช่นไทย จะนำมาซึ่งรายได้จำนวนมหาศาล เมื่อทั้งสองฝ่ายมีผลประโยชน์สอดคล้องกัน และต่างพิจารณาแล้วเห็นว่าเหมาะสมที่จะร่วมมือกันได้มากกว่าประเทศอื่น ๆ จึงทำให้ทั้งสองฝ่ายหันมาร่วมมือเพื่อพึ่งพาอาศัยในสิ่งที่ตนเองขาด ขณะเดียวกันสภาพแวดล้อมทางการเมืองระหว่างประเทศหลังสิ้นสุดสงครามเย็น ทำให้ความแตกต่างทางอุดมการณ์ทางการเมืองไม่เป็นอุปสรรคต่อการดำเนินความสัมพันธ์อีกต่อไป ความสัมพันธ์ ไทย-ลาวในด้านต่าง ๆ จึงพัฒนาแนบแน่นขึ้นเรื่อย ๆ สภาวะนี้จึงเอื้ออำนวยให้ทั้งสองเห็นช่องทางที่จะพึ่งพา อาศัยซึ่งกันและกันในด้านพลังงานซึ่งถือว่าเป็นปัจจัยสำคัญต่อความมั่นคงทางเศรษฐกิจและการเมือง ผลจากแรงผลักดันดังกล่าว ทำให้ทั้งสองประเทศอยู่ในสภาวะที่ต้องพึ่งพากันคือ ไทยต้องพึ่งพาลาวในเรื่องไฟฟ้า ส่วนลาวต้องพึ่งพาไทยในเรื่องการรับซื้อไฟฟ้า ทั้งสองฝ่ายจึงพยายามใช้สภาวะนี้เอื้อประโยชน์เข้าสู่ตนเองมากที่สุด อย่างไรก็ตาม พร้อม ๆกันนี้อีกฝ่ายหนึ่งก็ได้รับประโยชน์ด้วยเช่นกัน ในสภาวะการพึ่งพานี้กลไกการปฏิบัติงานของทั้งสองฝ่ายต้องยอมประนีประนอมกันในหลาย ๆประเด็น เพื่อหาจุดร่วมที่ทั้งสองฝ่ายพอใจในผลประโยชน์ที่ได้รับและเพื่อให้สามารถดำเนินความร่วมมือต่อไปได้