การศึกษาปัจจัยเสริมการเกิดภาวะเม็ดโลหิตขาวต่ำรุนแรงในผู้ป่วยมะเร็งต่อมน้ำเหลืองที่ได้รับยาเคมีบำบัด

Abstract

โรคมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดก้าวร้าว (Aggressive Non-Hodgkin's Lymphoma) เป็นโรคมะเร็งทีมีความ สำคัญโรคหนึ่งของประเทศไทย เนื่องจากพบได้บ่อยในคนไทย และยังสามารถรักษาให้หายขาดได้ด้วยยาเคมีบำบัด ภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญจากการให้การรักษาด้วยวิธีดังกล่าวคือ การเกิดไข้ในระหว่างที่ผู้ป่วยมีเม็ดโลหิตขาวต่ำหลังจากได้รับยาเคมีบำบัด ซึ่งอาจเป็นสาเหตุทำให้ผู้ป่วยถึงแก่ชีวิตหากไม่สามารถให้การรักษาได้ทัน ดังนั้น การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาหาปัจจัยทางคลินิคที่สามารถใช้พยากรณ์การเกิดภาวะแทรกซ้อนดังกล่าว เพื่อนำไปสู่การให้การป้องกันแก่ผู้ป่วย ที่มีโอกาสเสี่ยงสูงที่จะเกิดภาวะดังกล่าวได้ในอนาคต ผู้ป่วยใหม่ซึ่งได้รับการวินิจฉัยเป็นโรคมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดก้าวร้าว (Aggressive NHLs) ซึ่งได้รับการ รักษาที่สาขาโลหิตวิทยา โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ทั้งหมด 81 ราย เป็นชาย 40 ราย หญิง 41 ราย ได้รับการซักประวิติ การตรวจร่างกาย การเจาะเลือดเพื่อตรวจหาค่าของเม็ดโลหิตขาว ระดับ total bilirubin, creatinine , LDH, albumin การเจาะตรวจไขกระดูก การตรวจพิเศษทางรังสีวิทยาเพื่อหาระยะของโรคก่อนเริ่มการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด (CHOP regimen) การซักประวัติ ตรวจร่างกาย และเจาะเลือดเพื่อตรวจหาระดับเม็ดโลหิตขาวซ้ำ หลังจากได้รับยาเคมีบำบัด ประมาณ 7-14 วัน (ช่วง Nadir count) หรือเมื่อมีอาการไข้ ผลการศึกษาพบว่า มีผู้ป่วยที่เกิดภาวะไข้ในช่วงที่มีเม็ดโลหิตขาวตํ่ากว่า 0.5x109/ ลิตร หลังได้รับยาเคมี บำบัดทั้งหมด 21 ราย คิดเป็นร้อยละ 25.9 ผลจากการคำนวณทางสถิติพบว่าการเปลี่ยนแปลงของระดับ serum total bilirubin ,ค่า serum albumin และ ภาวะที่มีโรคมะเร็งต่อมน้ำเหลืองกระจายเข้าไปในไขกระดูก มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะไข้ในระหว่างที่มีเม็ดโลหิตขาวต่ำหลังการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดอย่างมีนัยสำคัญ โดยมีค่า p = 0.0007, 0.0012 และ 0.0010 ตามลำดับ และมีค่า 95% confidence interval ของ serum total bilirubin เท่ากับ - 0.782 1 - 0.180 และ ของ serum albumin เท่ากับ 0.219, 0.852 การศึกษานี้พบว่า การเปลี่ยนแปลงของระดับ serum total bilirubin , serum albumin และภาวะที่มีมะเร็ง กระจายเข้าในไขกระดูก เป็นปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะไข้ในระหว่างทีเม็ดโลหิตขาวต่ำหลังการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดสูตร CHOP ในผู้ป่วยมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดก้าวร้าวอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ