คณะนาฏยศิลป์ไทยเอกชนในกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2498-2538

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ที่จะศึกษาประวัติและผลงานของคณะนาฏยศิลป์ไทยเอกชนใน กรุงเทพมหานคร พ.ศ.2498-2538 จำนวน 3 คณะ ที่สูญหายไปแล้ว ได้แก่ คณะผกวลีและโรงเรียนผกาวลีนาฏ ดุริยางค์ คณะโรงเรียนเฉลิมสาสน์นาฏศิลป์ และคณะโรงเรียนราชทัศน์นาฏศิลป์ โดยใช้วิธีการศึกษาเอกสาร การสัมภาษณ์หัวหน้าคณะ ทายาท นักแสดงและผู้เกี่ยวข้อง ผลการวิจัยพบว่า คณะผกาวลีและโรงเรียนผกาวลีนาฏดุริยางค์ เริ่มมีผลงานตั้งแต่ปี พ.ศ.2488 - 2524 มีผลงานละครเวที พูดสลับลำรวม 14 เรื่อง เป็นผู้นำในการจัดแสดงนาฏยศิลป์ไทยสำหรับนักท่องเที่ยว ชาวต่างประเทศ และนำนาฏยศิลป์ไทยไปเผยแพร่ยังต่างประเทศ ลักษณะเด่นของผลงาน คือ มีความหลากหลาย ระบำที่สร้างสรรค์ขึ้นมีความกระชับ รัดกุม รวดเร็ว มีอุปกรณ์ประกอบการแสดง ใช้ท่ารำไทยและ ท่ารำออกภาษารวมทั้งเครื่องแต่งกายด้วย คณะโรงเรียนเฉลิมสาสน์นาฏศิลป์เริ่มมีผลงานตั้งแต่ พ.ศ.2495 ใน นามโรงเรียนเฉลิมสาสน์ศึกษา ต่อมา พ.ศ.2500 จึงมีโรงเรียนเฉลิมสาสน์นาฏศิลป์ มีผลงานแสดงจนถึง พ.ศ.2511 และสอนต่อมาจนปิดกิจการใน พ.ศ.2537 ลักษณะเด่นของผลงาน คือ มีละครหลายประเภท ได้แก่ ละครรำต่าง ๆ ละครร้อง ละครหลวงวิจิตรวาทการ รวม 22 เรื่อง ในจำนวนนี้มี พระอภัยมณี และ อิเหนา จัดแสดงทางโทรทัศน์ไทยทีวีช่อง 4 บางขุนพรหม ใช้ท่ารำไทย และเครื่องแต่งการตามแบบกรมศิลปกร สำหรับคณะโรงเรียนราชทัศน์นาฏศิลป์ เป็นคณะนาฏยศิลป์สมัครเล่น โดยรวมกลุ่มผู้มีใจรักทาง นาฏยศิลป์ไทยเพื่ออนุรักษ์และเผยแพร่ด้วยการแสดง เริ่มขึ้นในปี พ.ศ. 2505 - 2511 และ พ.ศ. 2519 - 2528 ลักษณะเด่นของผลงาน คือ การปรับปรุงบทละครพูดคำฉันท์เรื่องมัทนะพาธาเป็นละครพันทาง และมีระบำ คิดขึ้นใหม่หลายชุด ใช้ท่ารำมาตรฐานนาฏยศิลป์ไทย และเครื่องแต่งการไทย ผลงานวิจัย พบว่าคณะนาฏยศิลป์ไทยเอกชน มีส่วนสำคัญในการพัฒนานาฏยศิลป์ไทยในระหว่างที่คณะเหล่านั้นดำเนินงานอยู่