ภูมิทัศน์ท้องถิ่นกับแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงในจังหวัดน่าน

Abstract

"เศรษฐกิจพอเพียง" เป็นปรัชญาที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริชี้แนะแนวทาง การดำเนินชีวิตแก่พสกนิกร ชาวไทยมาโดยตลอดนานกว่า 25 ปี และเป็นปรัชญานำทางการพัฒนา ของประเทศไทย ซึ่งเป็นปรัชญาที่ชี้ถึงแนวทางการดำรงอยู่และปฏิบัติตนของประชาชนในทุกระดับ ตั้งแต่ระดับครอบครัว ระดับชุมชน จนถึงระดับรัฐ จังหวัดน่านเกิดการเปลี่ยนแปลงทางด้านลักษณะ กายภาพ ซึ่งส่งผลต่อการผลิตปัจจัยพื้นฐานของประชาชน ดังนั้นการพัฒนาโดยแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง จึงเป็นการนำภูมิปัญญาท้องถิ่นเข้าสู่ระบบการเรียนรู้และการพัฒนาด้วยเงื่อนไขด้านทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม การศึกษาการพัฒนาจังหวัดน่าน โดยใช้แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงจึงอาจเป็นต้นแบบแก่ การพัฒนาจังหวัดอื่นๆ อย่างเหมาะสมและยั่งยืนต่อไป ในการวิจัยได้ดำเนินการศึกษาเรื่ององค์ประกอบ ทางภูมิทัศน์ที่มีความเกี่ยวข้องกับแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงและทำการสำรวจพื้นที่เพื่อแสวงหาหมู่บ้านที่ มีลักษณะทางกายภาพที่แตกต่างกันมาเป็นตัวแทนในการศึกษา นำข้อมูลมาวิเคราะห์กับแนวคิดเศรษฐกิจ พอเพียง เพื่อประยุกต์ใช้ภูมิทัศน์ท้องถิ่นในการสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมทางกายภาพเพื่อพัฒนาจังหวัดต่อไป จากการศึกษาพบว่า เศรษฐกิจพอเพียงนั้นเป็นส่วนหนึ่งในภูมิปัญญาท้องถิ่น เนื่องจากเป็นสิ่งที่คิดขึ้นเพื่อ ตอบสนองความต้องการด้านปัจจัยสี่ และแก้ปัญหาการดำเนินชีวิตเช่นเดียวกัน เพราะฉะนั้นองค์ประกอบ ทางภูมิทัศน์ที่ตอบสนองต่อภูมิปัญญาท้องถิ่นก็คือองค์ประกอบทางภูมิทัศน์ที่ตอบสนองต่อแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงเช่นกัน โดยองค์ประกอบทางภูมิทัศน์ที่เกี่ยวข้องกับแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงมีทั้งหมด 4 ประเภท ดังนี้ ภูมิทัศน์ท้องถิ่นที่เกี่ยวข้องกับอาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย และการรักษาโรค พบว่าองค์ประกอบ ที่เกี่ยวข้องกับอาหารมีความพอเพียงต่อความต้องการในระดับครอบครัวและระดับชุมชน จึงสรุปไดว่า องค์ประกอบทางภูมิทัศน์ท้องถิ่นที่เกี่ยวข้องกับอาหารยังคงอยู่ต่อไป นอกจากนี้ยังพบว่าแนวคิดเรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง ได้ขยายความไปมากกว่าการผลิตปัจจัยพื้นฐานต่างๆ ด้วยตนเองเท่านั้น แต่ยัง หมายความถึงการประกอบอาชีพ และการเพิ่มผลผลิต มาแลกเปลี่ยนเป็นเงินเพื่อนำมาใช้ในการ แลกเปลี่ยนเป็นปัจจัยพื้นฐานได้อย่างพอเพียงแทน