การพัฒนารูปแบบวิชาที่ใช้การเรียนการสอนเชิงบริการในสถาบันอุดมศึกษา สังกัดทบวงมหาวิทยาลัย

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและวิเคราะห์สภาพการเรียนการสอนในรายวิชาที่เกี่ยวข้องกับการบริการชุมชน ในสถาบันอุดมศึกษา สังกัดทบวงมหาวิทยาลัย พัฒนารูปแบบวิชาที่ใช้การเรียนการสอนเชิงบริการและศึกษาผลของการใช้รูปแบบวิชาที่ใช้การเรียนการสอนเชิงบริการ ที่มีต่อพัฒนาการขอนักศึกษา ผู้วิจัยได้สร้างรูปแบบวิชาที่ใช้การเรียนการสอนเชิงบริการ และทดลองใช้กับนักศึกษากลุ่มทดลอง ซึ่งเป็นนักศึกษาวิทยาลัยโยนกที่เรียนวิชาสังคมวิทยา จำนวน 20 คน ทดสอบก่อนและหลังการทดลองด้วยแบบวัดพัฒนาการด้านต่างๆ ได้แก่ ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล การสื่อสารระหว่างบุคคล การเห็นคุณค่าของตนเอง ภาวะผู้นำ แบบสอบถามความคิดเห็นและประสบการณ์การเรียนรู้เชิงบริการ ใช้เวลาทำการทดลอง 10 สัปดาห์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยหาค่าสถิติพื้นฐาน ได้แก่ ค่าคะแนนเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบน มาตรฐาน ค่าร้อยละ ผลการวิจัยปรากฏดังนี้ 1. รายวิชาที่เกี่ยวข้องกับการบริการชุมชน ส่วนใหญ่จะมีเนื้อหาเกี่ยวกับชนบทศึกษา ซึ่งปรากฏอยู่ในหลักสูตร ที่เป็นวิชากลุ่มศึกษาทั่วไป วิชาเอก และวิชาเลือก โดยภาพรวมรูปแบบการเรียนการสอนยังเป็นการเรียนรู้ในห้องเรียนมากกว่าการเรียนรู้จากประสบการณ์จริง 2. รูปแบบวิชาที่พัฒนาขึ้น เป็นการบูรณาการการเรียนการสอนกับกิจกรรมนักศึกษา ทั้งกิจกรรมการเรียนการสอน และการประเมินผล โดยมุ่งพัฒนานักศึกษาทั้งในด้านองค์ความรู้ และบุคลิกภาพ จัดการเรียนการสอนเป็นภาคทฤษฎี 30% ภาคทฤษฎีและกิจกรรม 50% ภาคกิจกรรมบริการชุมชน 20% เนื้อหาวิชามี 2 ส่วน คือ เนื้อหาในรายวิชานั้น ๆ กับเนื้อหาที่เกี่ยวกับกิจกรรมการบริการชุมชน การประเมินผลประเมินจากความรู้ในเนื้อหาวิชาและการสะท้อนผลการเรียนรู้จากการบริการชุมชน 3. หลังการทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอนเชิงบริการ นักศึกษามีพัฒนาการที่ดีขึ้นจากก่อนการทดลองอย่างเห็นได้ชัดเจน ทั้งในด้านสัมพันธภาพระหว่างบุคคล การสื่อสารระหว่างบุคคล การเห็นคุณค่าในตนเอง ภาวะผู้นำ และการแสดงความคิดเห็นและประสบการณ์ของตนเอง