บทละครโต้กลับ : การวิพากษ์วรรณกรรมเอกของยุโรป

Abstract

วิเคราะห์กลวิธีการนำเสนอและแนวคิดในบทละครโต้กลับวรรณกรรมเอกเรื่อง Une Tempete ของเอเม เซแซร์ Pantomime ของเดเร็ก วอลค็อตและ M.Butterfly ของเดวิด เฮนรี ฮวง โดยเป็นเครื่องมือตอบโต้อคติทางเชื้อชาติและความสัมพันธ์เชิงอำนาจ ในงานวรรณกรรมเอกของยุโรป เรื่อง The Tempest ของวิลเลียม เชกสเปียร์ Robinson Crusoe ของแดเนียล ดิโฟ และ Madama Butterfly ของ จาโคโม ปูชชินี จากการศึกษาพบว่าวรรณกรรมเอกของยุโรปทั้งสามเรื่องได้นำเสนออคติทางเชื้อชาติ ด้วยการสร้างภาพลักษณ์ของตัวละครที่เป็นชนชาติอื่นที่ไม่ใช่ยุโรป ให้มีความเป็นอื่นในลักษณะที่เป็นคู่ตรงข้ามกับชาวยุโรป ลักษณะของคู่ตรงข้ามที่ชาวยุโรปนำมาใช้เพื่ออธิบายความแตกต่างระหว่างชาวยุโรปกับชนชาติอื่น ได้แก่ คู่ตรงข้ามระหว่างผิวขาว-ผิวดำ นาย-ทาส ชาย-หญิง แล้วจัดวางความแตกต่างนั้นในลักษณะที่ไม่เท่าเทียมกัน เพื่อให้ชนชาติอื่นเป็นตัวแทนของความด้อยที่มายืนยันความสูงส่งให้แก่ตัวตนของชาวยุโรป แต่เนื่องจากวรรณกรรมทั้งสามได้รับการยกย่องให้เป็นวรรณกรรมเอก ซึ่งเป็นเครื่องหมายแสดงถึงความยิ่งใหญ่และความมีคุณค่าก็ทำให้อคติดังกล่าวถูกมองข้าม นักเขียนซึ่งเป็นชนชาติอื่นสร้างบทละครโต้กลับวรรณกรรมเอกขึ้น เพื่อปลดแอกตนเองจากการตกเป็นอาณานิคมทางความคิดของชาวยุโรป ผู้เขียนมุ่งลบล้างอคติที่แฝงอยู่ในวรรณกรรมเอก ด้วยการนำวรรณกรรมเอกของยุโรปมาเล่าใหม่โดยเปลี่ยนแปลงโครงเรื่อง บริบท ตัวละครและรูปแบบการประพันธ์ ตลอดจนพยายามสอดแทรกวัฒนธรรมพื้นถิ่นเข้าไปในเนื้อหาเพื่อยืนยันอัตลักษณ์ของวัฒนธรรมตนเอง แม้ผู้เขียนบทละครโต้กลับวรรณกรรมเอกจะมีจุดมุ่งหมายในการตอบโต้อคติ ในงานวรรณกรรมเอกเช่นเดียวกันแต่ผู้เขียนมีแนวทางในการตอบโต้ที่ต่างกัน เซแซร์เลือกที่จะคงความต่างแบบคู่ตรงข้ามระหว่างผิวขาวกับผิวดำไว้ แล้วกลับขั้วให้ความเป็นคนดำที่เคยถูกปิดกั้นนั้นเป็นสิ่งที่มีคุณค่าน่ายกย่อง ในขณะที่วอลค็อตและฮวงมุ่งสลายระบบความคิดแบบคุ่ตรงข้าม ด้วยการชี้ให้เห็นว่าระบบคู่ตรงข้ามนั้นเป็นเพียงมายาคติรูปแบบหนึ่ง