ปัจจัยที่มีผลกระทบต่อโครงสร้างและการจัดผังรายการ ของสถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทย ช่อง 11

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาถึงปัจจัยที่มีผลกระทบต่อการปรับเปลี่ยนโครงสร้างองค์กรของสถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทย ช่อง 11 และวิเคราะห์สัดส่วน รูปแบบ เนื้อหารายการที่เปลี่ยนแปลงไปตามลักษณะโครงสร้างองค์กร โดยใช้กรอบแนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับระบบโครงสร้างและบทบาทหน้าที่องค์กรสื่อมวลชน เศรษฐศาสตร์การเมือง และแนวคิดในการจัดผังรายการโทรทัศน์ ผลการวิจัยพบว่า รัฐในฐานะผู้ถือครองกรรมสิทธิ์การเป็นเจ้าของ ได้ใช้อำนาจในการกำหนดนโยบายด้านการปฏิบัติภารกิจหน้าที่หลัก การบริหารจัดการรายได้ และการผลิตรายการ ซึ่งส่งผลกระทบให้โครงสร้างองค์กรของสถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทย ช่อง 11 (สทท.11) มีการปรับเปลี่ยนไป กล่าวคือ ช่วงแรก รัฐได้กำหนดนโยบายให้มีภารกิจหลักในการเป็นสถานีโทรทัศน์เพื่อการศึกษา และการประชาสัมพันธ์ของรัฐ มีรายได้จากเงินงบประมาณแผ่นดิน และจากค่าเช่าเวลารายการเพื่อการศึกษา สัดส่วนของรูปแบบและเนื้อหารายการ มุ่งเน้นเรื่องของสาระ ความรู้ และการเผยแพร่ผลงานของรัฐ ช่วงที่สอง รัฐได้กำหนดนโยบายให้องค์การสื่อสารมวลชนแห่งประเทศไทย (อ.ส.ม.ท.) จัดสรรเงินผลกำไร 10% เพื่อใช้เป็นทุนในการผลิตรายการ จัดซื้อ และจัดหารายการ และมีการอนุมัติให้สามารถหาเงินทุนช่วยเหลือได้จากมูลนิธิสื่อสร้างสรรค์ สำหรับรูปแบบและเนื้อหารายการยังคงมุ่งสนองตอบต่อภารกิจหลักในการประชาสัมพันธ์องค์กรของรัฐ และเพิ่มหน้าที่อีกประการหนึ่ง คือ การส่งเสริมความรู้ด้านประชาธิปไตย ช่วงที่สาม รัฐมีนโยบายให้เอกชนเข้าร่วมดำเนินการและหารายได้จากการมีโฆษณาเชิงภาพพจน์ ส่งผลให้ สทท.11 มีภารกิจการดำเนินงานมีแนวโน้มไปในเชิงธุรกิจมากขึ้น สัดส่วนและเนื้อหาของรายการจึงมีแนวโน้มเพื่อตอบสนองความต้องการของผู้ชมในวงกว้าง