การพัฒนาโครงข่ายทางจักรยานในเทศบาลนครตรัง

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะทางกายภาพของเมืองที่มีอิทธิพลต่อรูปแบบการเดินทางของประชาชนในพื้นที่ ศึกษารูปแบบการเดินทางของประชาชนในพื้นที่ วิเคราะห์ศักยภาพในการพัฒนาโครงข่ายทางจักรยาน เพื่อเป็นทางเลือกในการเดินทางของประชาชน และเสนอแนวทางการพัฒนาโครงข่ายทางจักรยานที่มีความเหมาะสมและสอดคล้องกับโครงข่ายคมนาคมและความต้องการของประชาชน ตลอดจนเสนอมาตรการต่างๆ ที่สนับสนุนการเดินทางด้วยจักรยานในพื้นที่เทศบาลนครตรัง ในการศึกษาครั้งนี้ครอบคลุมลักษณะทางกายภาพ เศรษฐกิจ และสังคมของเมือง รวมถึงรูปแบบการเดินทางของประชาชน ระบบคมนาคมขนส่งและโครงข่ายถนนในเทศบาลนครตรัง โดยศึกษารูปแบบและการวางแผนการเดินทางด้วยจักรยานจากประสบการณ์การพัฒนาโครงข่ายทางจักรยานในต่างประเทศ ศึกษาแหล่งกำเนิดการเดินทางที่สำคัญในพื้นที่ และศึกษาข้อมูลภาคสนามของผู้สัญจร โดยวิธีการวิจัยใช้แบบสอบถามข้อมูลลักษณะการเดินทางของประชาชนในพื้นที่จำนวน 156 ชุด แล้ววิเคราะห์ศักยภาพของเส้นทางที่ได้จากข้อมูลลักษณะการเดินทางด้วยจักรยานและความต้องการใช้จักรยาน โดยพิจารณาจากเกณฑ์มาตรฐานในการออกแบบเส้นทางจักรยาน แล้วนำมาวิเคราะห์เชิงพื้นที่ถึงความเป็นไปได้ในการพัฒนาโครงข่ายทางจักรยาน และสรุปผลที่ได้นำมาเสนอแนวทางการพัฒนาโครงข่ายทางจักรยานและสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ รวมทั้งเสนอมาตรการต่างๆ ที่สนับสนุนการเดินทางด้วยจักรยาน และสนับสนุนให้เกิดการพัฒนาโครงข่ายทางจักรยานในเทศบาลนครตรัง จากการศึกษาลักษณะทางกายภาพของเทศบาลนครตรัง พบว่า สภาพพื้นที่เทศบาลนครตรังในปัจจุบันมีขนาดเล็ก เป็นชุมชนหนาแน่น มีการใช้ที่ดินหลากหลาย ถนนส่วนใหญ่กว้าง และพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นพื้นราบ ระยะทางระหว่างสถานที่สำคัญอยู่ในระยะที่ไม่ไกลจากกันมากนัก การเดินทางของประชาชนส่วนใหญ่จึงเป็นการเดินทางในระยะสั้น ส่งผลให้ประชาชนมีทางเลือกในการเดินทางได้หลากหลาย รูปแบบการเดินทางของประชาชนในพื้นที่เทศบาลนครตรังในปี 2553 จากการศึกษา พบว่า มีผู้ใช้จักรยานในการเดินทาง (21.2%) และส่วนใหญ่ใช้งานอย่างสม่ำเสมอ (4-5วันต่อสัปดาห์) (41.7%) โดยมีเหตุผลที่พบมากที่สุด คือ ประหยัดค่าใช้จ่าย (60.6%) โดยมีผู้พบปัญหาในการเดินทาง 66.7% ปัญหาที่พบมากที่สุด คือ การไม่มีที่จอดจักรยานที่ปลอดภัย (60.6%) จากการศึกษาทัศนคติการมีทางจักรยานในเทศบาลนครตรัง พบว่า ประชาชนส่วนใหญ่เห็นว่าควรมีทางจักรยานในเทศบาลนครตรัง (82.7%) โดยเหตุผลที่พบมากที่สุดคือ จะเพิ่มความปลอดภัยแก่ผู้ใช้จักรยาน (55.8%) และถ้ามีทางจักรยานในเทศบาลนครตรังแล้ว ประชาชนทั่วไปจะสนใจใช้จักรยานในเทศบาลนครตรัง (76.9%) เหตุผลที่พบมากที่สุด คือ จะใช้จักรยานได้ปลอดภัยขึ้น (60.8%) การพัฒนาโครงข่ายทางจักรยานและสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ ในเทศบาลนครตรัง ได้พิจารณาจากข้อมูลการวิเคราะห์ศักยภาพของเส้นทางร่วมกับข้อมูลการวิเคราะห์เชิงพื้นที่ถึงความเป็นไปได้ในการพัฒนาโครงข่ายทางจักรยาน และได้เสนอแนวทางการพัฒนาโครงข่ายทางจักรยาน โดยในระยะแรกเริ่มจากเส้นทางที่มีความพร้อมมากที่สุด คือ เสนอเส้นทางที่มีคะแนนความเหมาะสมด้านกายภาพมาก และมากที่สุด ซึ่งไม่มีอุปสรรคในเส้นทาง และเป็นเส้นทางที่มีความนิยมในการใช้จักรยานมากที่สุด ได้แก่ ถนนรัษฎา ถนนเจิมปัญญา ถนนพระราม 6 โดยทั้งหมดจะเสนอให้เป็นเส้นทางจักรยานตลอดสาย ในระยะที่ 2 เสนอเส้นทางที่มีคะแนนความเหมาะสมด้านกายภาพมากและมากที่สุด แต่มีอุปสรรคทางแคบ หรือทางลาดชันในบางช่วง ได้แก่ ถนนท่ากลาง ถนนรักษ์จันทน์ ถนนราชดำเนิน ถนนเพลินพิทักษ์ ถนนเวียนกะพัง และถนนห้วยยอด และเส้นทางที่เหลือซึ่งมีคะแนนความเหมาะสมด้านกายภาพปานกลาง และมีอุปสรรคทางแคบหรือทางลาดชันในบางช่วงเป็นเส้นทางจักรยานระยะที่ 3 และรับฟังความเห็นจากประชาชนถึงผลกระทบ หรือข้อควรปรับปรุง และสอบถามความต้องการทางจักรยานในเส้นทางอื่นๆ และถ้ามีความต้องการเส้นทางจักรยานมากขึ้น จะเสนอเส้นทางที่มีความพร้อมทางด้านกายภาพที่จะพัฒนาเป็นเส้นทางจักรยานต่อไป โดยให้สอดคล้องกับการเดินทางของประชาชน โครงข่ายทางคมนาคม และลักษณะทางกายภาพและศักยภาพของเมือง และได้เสนอมาตรการต่างๆ ที่สนับสนุนการเดินทางด้วยจักรยาน และสนับสนุนให้เกิดการพัฒนาโครงข่ายทางจักรยานในเทศบาลนครตรัง