ผลกระทบทางเศรษฐกิจและสังคมของท่าเรือน้ำลึกแหลมฉบังต่อชุมชนบ้านแหลมฉบัง จังหวัดชลบุรี

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้ศึกษาผลกระทบทางเศรษฐกิจและสังคมของท่าเรือน้ำลึกแหลมฉบังต่อชุมชน บ้านแหลมฉบัง ตำบลทุ่งสุขลา อำเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี เพื่อเข้าใจถึงความสัมพันธ์ของท่าเรือน้ำลึกกับชุมชนมุ่งเน้นโดยเฉพาะสภาพทางเศรษฐกิจและสังคมภายในชุมชนพื้นที่หลังท่าเรือน้ำลึกแหลมฉบัง วิธีการศึกษาใช้ข้อมูลปฐมภูมิและทุติยภูมิเพื่อทราบถึงข้อมูลที่เกี่ยวข้อง เปรียบเทียบสภาพทางเศรษฐกิจและสังคมของชุมชนก่อนและหลังการเปิดดำเนินการท่าเรือน้ำลึก ตลอดจนทัศนคติของชุมชนต่อท่าเรือน้ำลึกแหลมฉบัง ประเด็นการศึกษาแบ่งเป็นสองส่วน ส่วนแรก ได้แก่ ด้านกายภาพผ่านการสำรวจภาคสนามและภาพถ่ายทางอากาศเพื่อศึกษาการใช้ประโยชน์ที่ดินที่เชื่อมโยงกับสภาพเศรษฐกิจและสังคม โดยเน้นในส่วนที่สอง ได้แก่ ด้านเศรษฐกิจและสังคมที่ประยุกต์ใช้จากกรอบแนวคิดการประเมินผลกระทบทางเศรษฐกิจ - สังคม ตัวแปรประกอบด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพเศรษฐกิจและสังคมของชุมชน โอกาสการจ้างงาน การเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิต ทัศนคติต่อสภาวะแวดล้อมของชุมชนและท่าเรือน้ำลึก การเก็บข้อมูลอาศัยแบบสอบถามเป็นเครื่องมือหลักในการวิจัย จำนวน 157 ชุด ของกลุ่มตัวอย่างในหมู่ที่ 3 ชุมชนบ้านแหลมฉบัง มีหน่วยการวิเคราะห์เป็นระดับครัวเรือน ประกอบกับการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง จากการสำรวจพบว่าสามารถแบ่งกลุ่มผู้อยู่อาศัยเป็นสองกลุ่มหลัก คือ กลุ่มผู้อยู่อาศัยดั้งเดิม และกลุ่มที่มีการย้ายถิ่นมาอยู่อาศัยไม่เกิน 10 ปี การทดสอบทางสถิติ Pearson Chi-Square พบว่า ระยะเวลาอยู่อาศัยครัวเรือนมีความสัมพันธ์กับรายได้ รวมทั้งทัศนคติครัวเรือนต่อรูปแบบผลดีด้านการประกอบอาชีพและรูปแบบผลเสียด้านสภาพแวดล้อมชุมชนมีความสัมพันธ์กับระยะเวลาอยู่อาศัยของครัวเรือนในชุมชน ผลการศึกษาสรุปได้ว่า ผลกระทบเกิดขึ้นในด้านบวก ได้แก่ รายได้ครัวเรือนเพิ่มขึ้น เกิดโอกาสการเปลี่ยนแปลงการประกอบอาชีพ โดยเฉพาะกลุ่มผู้ได้ประโยชน์ คือ กลุ่มที่ค้าขายและประกอบอาชีพในภาคบริการ เกิดการตอบสนองทางสังคมกับภายนอกและการปรับตัวด้านอาชีพ รวมทั้งส่วนงานสนับสนุนที่เกี่ยวข้องกับท่าเรือ แต่ไม่เกิดการจ้างงานโดยตรงกับส่วนปฏิบัติการท่าเรือน้ำลึกและผลกระทบด้านลบ ได้แก่ ปัญหาสภาพแวดล้อมในชุมชน การเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตและอาชีพจากการเวนคืนที่ดิน นอกจากนี้ การเพิ่มขึ้นของประชากรในพื้นที่ยังส่งผลให้ผู้อยู่อาศัยดั้งเดิมต้องการย้ายถิ่นออกจากชุมชน อย่างไรก็ตาม แนวทางของการดำเนินงานท่าเรือน้ำลึกที่ครบประสิทธิภาพควรมีมาตรการดูแลด้านคุณภาพชีวิตและผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นเพื่อการดำเนินงานในระยะยาวและตอบสนองการมีส่วนร่วมของชุมชน