การสลับภาษาไทยกับภาษาจีนแต้จิ๋วของคนไทยเชื้อสายจีนในชุมชนเยาวราช

Abstract

งานวิจัยนี้มุ่งวิเคราะห์การสลับภาษาระหว่างภาษาจีนแต้จิ๋วกับภาษาไทยของคนไทยเชื้อสายจีนในชุมชนเยาวราช ประเด็นที่วิเคราะห์ ได้แก่ หน้าที่ของการสลับภาษา ความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะของการสลับภาษากับความเป็นปึกแผ่นระหว่างผู้พูดผู้ฟังและหัวข้อการสนทนา และเงื่อนไขทางวากยสัมพันธ์ของการสลับภาษา โดยมีสมมติฐานว่า หน้าที่ของการสลับภาษาที่ใช้มากที่สุด คือ การยกถ้อยคำ (quotation) และความเป็นปึกแผ่น (solidarity) กับหัวข้อการสนทนามีอิทธิพลต่อความถี่ของการสลับภาษา รูปแบบการสลับภาษา (ระหว่างประโยค / ภายในประโยค) และการใช้ภาษาหลัก (จีนแต้จิ๋ว / ไทย) นอกจากนั้น ผู้วิจัยยังคาดว่า การสลับภาษาของคนไทยเชื้อสายจีนแต้จิ๋วไม่ละเมิดกฎไวยากรณ์ของภาษาไทยหรือจีนแต้จิ๋ว คือไม่ละเมิดกฎการลำดับคำ กฎการปรากฏร่วมของกริยาในหน่วยสร้างกริยาเรียง และกฎที่ว่าคำแรกที่สลับต้องไม่เป็นคำไวยากรณ์ ข้อมูลที่ใช้ในงานวิจัยได้มาจากการสนทนาของคนไทยเชื้อสายจีนรุ่นที่ 2 ซึ่งเป็นผู้รู้สองภาษา ที่เติบโตในชุมชนเยาวราช จำนวน 20 คน บริเวณจุดเก็บข้อมูล ได้แก่ วงเวียนโอเดียน แยกเฉลิมบุรี ตลาดเก่า ถนนมังกร เยาวราช 17 ซอยทรงสวัสดิ์ เยาวราช 2 สี่แยกผดุงด้าว ซอยบำรุงรัฐ และเยาวราช 10 ผลการวิจัยพบว่า หน้าที่ของการสลับภาษามี 7 หน้าที่ ได้แก่ การยกถ้อยคำ (quotation) การซ้ำถ้อยคำเพื่อเน้นย้ำ (reiteration) การขยายความ (message qualification) การทำให้เป็นเรื่องส่วนตัว (personalization) การอุทาน (interjection) การเจาะจงผู้รับสาร (addressee specification) และการเบี่ยงบัง (hedging) ส่วนหน้าที่ที่พบมากที่สุด คือ การยกถ้อยคำ ซึ่งสอดคล้องกับงานในอดีต ในด้านความสัมพันธ์ระหว่างการสลับภาษากับความเป็นปึกแผ่นและหัวข้อการสนทนาพบว่า ความเป็นปึกแผ่นทำให้ความถี่ในการสลับภาษาลดลง ในขณะที่ การสนทนาหัวข้อที่เกี่ยวกับวัฒนธรรมจีนทำให้ความถี่ในการสลับภาษาเพิ่มขึ้น ส่วนรูปแบบการสลับภาษา คือ สลับภาษาระหว่างประโยคหรือภายในประโยค และการใช้ภาษาไทยหรือจีนแต้จิ๋วเป็นภาษาหลักไม่ขึ้นอยู่กับความเป็นปึกแผ่นและหัวข้อการสนทนา ในด้านเงื่อนไขบังคับทางวากยสัมพันธ์พบว่า การสลับภาษาไทย-จีนแต้จิ๋ว ไม่ละเมิดกฎไวยากรณ์ในการลำดับคำและการปรากฏร่วมของกริยาในหน่วยสร้างกริยาเรียง แต่ละเมิดเงื่อนไขที่ว่า คำแรกที่สลับต้องไม่เป็นคำไวยากรณ์