ผลของการเสริมวิตามิน ซี ต่อการบำบัดด้วยเหล็ก ในเด็กที่เป็นโลหิตจางระยะเริ่มแรก

Abstract

ภาวะโลหิตจางเนื่องจากการขาดสารอาหารเป็นปัญหาทุโภชนาการที่สำคัญปัญหาหนึ่งของประเทศไทยโดยเฉพาะอย่างยิ่งภาวะโลหิตจางจากการขาดเหล็กซึ่งพบอุบัติการค่อนข้างสูงกว่าการขาดสารอาหารอื่นภาวะโลหิตจางนี้จะรักษาโดยการให้รับประทานยาเหล็กแต่เนื่องจากผลข้างเคียงของยาทำให้ผู้ป่วยบางรายไม่ยอมรับประทานยา อย่างไรก็ตามมีรายงานที่พบว่าวิตามินซีสามารถเพิ่มการดูดซึมของเหล็กประเภทไม่ใช่ฮีมได้ดังนั้นการวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการเสริมวิตามินซี ต่อประสิทธิภาพในการบำบัดภาวะโลหิตจางโดยการให้เหล็ก สถานที่ศึกษาคือสถานสงเคราะห์เด็กบ้านราชวิถี โดยทำการสำรวจภาวะโลหิตจางของเด็กวัย 6-14 ปี 420 ราย พบว่ามี 35 ราย (ร้อยละ 8.33) ที่อยู่ในภาวะโลหิตจางเริ่มแรกและมีเพียง 2 รายจาก 35 ราย (ร้อยละ 5.71) ที่อยู่ในภาวะโลหิตจางจากการขาดเหล็ก จากนั้นเด็กทั้ง 35 รายถูกสุ่มแบ่งเป็น 5 กลุ่ม เพื่อให้ได้รับยาต่างๆ กัน เป็นเวลา 1 เดือนโดยกลุ่มที่ 1 หรือกลุ่มควบคุมไม่ได้รับยาใดๆ เลย; กลุ่มที่ 2 ได้รับยาเหล็ก เฟอร์รัสซัลเฟตในขนาดต่ำคือ 300 มิลลิกรัม 1 เม็ด; กลุ่มที่ 3 ได้รับยาเหล็กเฟอร์รัลซัลเฟต 1 เม็ด ร่วมกับวิตามินซี 100 มิลลิกรัม 1 เม็ด; กลุ่ม 4 ได้รับยาเหล็กเฟอร์รัสเฟตในขนาดสูงถึง 300 มิลลิกรัม 2 เม็ดและกลุ่มที่ 5 ได้รับยาเหล็กเฟอร์รัสซัลเฟต 2 เม็ดร่วมกับวิตามินซี 100 มิลลิกรัม 1 เม็ดเมื่อครบ 1 เดือนก็ทำการเจาะเลือดมาตรวจวัดระดับฮีมาโตคริต ฮีโมโกลบินและซีรัมเฟอร์ริตินนำค่าผลต่างเฉลี่ยของค่าเหล่านี้มาวิเคราะห์ทางสถิติ เปรียบเทียบกับกลุ่มที่ไม่ได้รับยาพบว่ากลุ่มที่ได้รับยาจะมีระดับฮีมาโตคริต ฮีโมโกลบินและซีรัมเฟอร์ริตินเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเมื่อนำกลุ่มที่ได้รับยามาเปรียบเทียบกันพบว่ากลุ่มที่ 5 ให้ผลการรักษาดีกว่ากลุ่มอื่นๆ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิต การรักษาโดยให้ยาเหล็ก 1 เม็ดควบกับวิตามินซี 1 เม็ด (กลุ่มที่ 3) ให้ผลการรักษาดีกว่าการให้ยาเหล็ก 2 เม็ด (กลุ่มที่ 4) แต่ไม่มีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับความเชื่อมั่น 95% สรุปได้ว่าการเสริมวิตามินซีให้ผลดีต่อประสิทธิภาพการดูดซึมของเหล็กประเภทไม่ใช่ฮีมจึงทำให้ผลการบำบัดภาวะโลหิตจางดีขึ้นเมื่อเทียบกับกลุ่มที่ไม่ได้เสริม ดังนั้นเพื่อหลีกเลี่ยงต่ออาการข้างเคียงไม่พึงประสงค์ของเหล็ก จึงควรรับประทานเหล็กในขาดต่ำร่วมกับวิตามินซี